اراده ایران، آزمون آژانس
تاریخ انتشار: ۱۴ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۵۶۳۰۴
ناگهان توفان و باران در تهران، آرایش بهاری شهر را برهم زد و دوباره تنظیمات به زمستان سرد بازگشت. آن‌هم درحالی‌که به‌دلیل حضور تعداد بالای خبرنگاران در نشست خبری مشترک محمد اسلامی و رافائل گروسی در محل سازمان انرژی اتمی در محوطه بیرونی این سازمان در چادر بزرگ این نشست در حال برگزاری بود و صدای شدید باران و توفان مدیرکل آژانس را حسابی نگران کرده بود اما دوباره با لبخندی بر لب به سؤالات پاسخ می‌داد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در آستانه تشکیل نشست زمستانی شورای حکام آژانس و بعد از توقف شش‌ماهه مذاکرات هسته‌ای، رافائل گروسی غروب جمعه در سوم مارس بالاخره به تهران آمد درحالی‌که مقامات کشورمان تا پیش از برجسته‌شدن ماجرای ذرات ۸۴ درصدی اورانیوم خیلی تمایلی برای این سفر نداشتند به‌ویژه اینکه او در سفر قبلی بعد از بازگشت از ایران در تغییری عجیب مواضع متناقضی علیه فعالیت هسته‌ای ایران گرفت و ریل روابط تهران و آژانس را به‌تنهایی تخریب کرد. اما بعد از دنبال‌شدن مذاکرات در دوحه و وین از مرداد به این طرف مذاکرات متوقف شد و یکی از مهم‌ترین دلایل آن استمرار ادعاهای پادمانی علیه تهران بود که ایران تاکید داشت باید طبق برجام به این ادعاها پایان داده شود تا توافق به دست بیاید.
به دنبال حل‌وفصل مناقشه پادمانی
در حال حاضر هم بیشترین نگاه‌ها به گزارش پادمانی مدیرکل آژانس است که در ماه‌های اخیر با ادعاهایی درباره سه مکان در ایران که مدعی هستند ذرات اورانیوم غنی شده کشف شده، سعی دارند فشار بر ایران را از این طریق کامل کنند. اما اینکه در این مقطع زمانی و بعد از بلوای پاییز و بهانه‌جویی‌هایی ریز و درشت واشنگتن برای عدم توافق با ایران، رافائل گروسی راهی ایران شده و ضمیمه آن هم رقیق شدن گزارش اخیر آژانس بوده حتما می‌توانیم آن را نشانه‌ای توسط اروپا و آمریکا برای بازگشت به کانال مذاکرات تعریف کرد، هرچند اگر طرف آمریکایی از ند‌پرایس، سخنگو تا رابرت مالی، مسئول میز ایران در ظاهر برخلاف آن موضع بگیرند آنچه در عمل تعیین‌کننده است، پراگماتیسم و عمل‌گرایی است.
دلایل حضور مدیر کل آژانس در تهران
بنابراین حضور نمایشی رافائل گروسی در تهران گره‌ای را باز نمی‌کرد، مخصوصا که سرریز اخبار ضد ایرانی به سمت تغییر فرآیند سانتریفیوژها در فردو یا غنی‌سازی ۸۴درصدی جنجال جدیدی علیه ایران باب کرده بود، به همین دلیل قبل از حضور مدیرکل آژانس ابتدا آپارو، معاون پادمانی گروسی به ایران آمد تا مناقشات با گفت وگو حل شود و بعد از آن گروسی برای جمع‌بندی به تهران سفر کرد. حالا در این شرایط یکی از پالس‌های مهم سفر گروسی، مدیرکل آژانس به کشورمان این است که غربی‌ها و آمریکا به‌وضوح از رسیدن ایران به نقطه گریز هسته‌ای نگران هستند و روشن کردن چراغ دیپلماسی تنها راه و گزینه موجود برای بازگشت به لاین مذاکرات و برجام و درنهایت توافق است. ۱+۴ می‌دانند همانطور که گزارش اخیر آژانس هم می‌گوید ذخایر غنی شده ایران ۱۸برابر برجام است، چراکه طرفین برجام تعهدات‌شان را طبق سند ۲۰۱۵ انجام ندادند و به‌طور طبیعی ایران هم طبق قانون اقدام راهبردی بازگشت از تعهدات را انجام داده است. بنابراین غرب در مارس ۲۰۲۳ راهی جز توافق با ایران پیش روی خود نمی‌بیند. هرچند همزمان با سفر رافائل گروسی به تهران برخی اکانت‌ها در شبکه‌های اجتماعی تلاش برای شرطی‌سازی بازار ارز و طلا نسبت به این سفر را آغاز کرده‌اند اما با وجود اراده بسیار جدی ایران برای همکاری با آژانس به دلیل وابستگی جدی گروسی به امریکا روشن نیست که او در گزارش‌دهی جدید و اجلاس ماه مارس شورای حکام چگونه عمل خواهد کرد.از چهار مساله باقیمانده میان ایران و آژانس، یک مساله به طور کامل حل شده و در بقیه موارد آژانس مطابق دستورالعمل‌های اسرائیل عمل می‌کند. با این تفاسیر حالا باید دید با وجود اراده ایران برای همکاری با آژانس، گروسی و آژانس از آزمون پاسخ به حسن نیت ایران سربلند بیرون خواهند آمدیا نه. نکته‌ای که رئیس جمهور نیز در دیدار با گروسی به آن تاکید و بر لزوم استقلال آژانس و تامین منافع ملت ایران تصریح کرد.
گروسی: کار و همکاری با ایران ادامه دارد
اما رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز پس از دیدار و گفت‌وگو با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در نشست خبری مشترک به تشریح گفت‌وگوهای انجام شده پرداخت و گفت خوشحالم که برای این دیدار بسیار مهم در تهران هستم. همانطور که آقای اسلامی گفت، آماده هستیم تا کار را پیش ببریم. فرصتی داشتم تا در جلسه‌ای با حضور دانشمندان نخبه ایرانی حضور یابم و جلسه بسیار تاثیرگذاری برای من بود. دیروز رایزنی‌های خود را شروع کردیم و امروز جلسات ما نیز ادامه دارد.
گروسی درباره حمله به تاسیسات هسته‌ای کشورها که تخلف از اساسنامه آژانس است و این که چرا او حتی یک بار تهدیدهای مکرر رژیم صهیونیستی و حتی آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را محکوم نکرده، این‌طور پاسخ داد که دو مسأله است که باید به آن اشاره و از یکدیگر جدا شود. اشاره به حمله به نیروگاه‌های اتمی الان مسأله‌ای است که رایج شده و آن هم به‌دلیل حمله به اوکراین است که شاید خاطرات گذشته را به یاد بیاورد. در کنفرانس‌های عمومی آژانس حمله به نیروگاه‌های اتمی توسط آژانس محکوم شده است. وی اضافه کرد: هرگونه اقدام نظامی علیه نیروگاه‌های اتمی محکوم و غیرقانونی و خارج از نرم‌های ساختاری است و امیدواریم همگی بتوانیم از نیروگاه‌های اتمی و از جمله اوکراین و تأسیسات هسته‌ای ایران محافظت کنیم. مدیرکل آژانس در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا آژانس برنامه‌ای دارد تا بازرسی‌هایی همچون ایران را از تأسیسات هسته‌ای اسرائیل انجام دهد، گفت: این سؤالی است که مرتب می‌شنوم، به‌خصوص وقتی به ایران و خاورمیانه می‌‌آیم. سؤال مهمی است. بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای کشورها بر پایه توافقات قانونی و حقوقی است که با آنها دارد. ایران عضو معاهده انپیتی است و کشورهایی که عضو این معاهده هستند توافقات پادمانی با آژانس دارند. وی ادامه داد: از جامعه ایران می‌خواهم این را درک کنید. ما برپایه توافقات و معاهده انپیتی بازرسی انجام می‌دهیم. من را مقصر ندانید؛ من به عنوان مدیرکل آژانس اینگونه نیست با یک کشور منصفانه یا غیرمنصفانه برخورد کنم. من نیستم که مشخص کنم از کجا بازرسی انجام شود. بر پایه توافقاتی که با کشورها داریم این کار را انجام می‌دهیم. البته کشورهایی هستند که عضو معاهده انپیتی نیستند و اسرائیل (رژیم صهیونیستی) هم جزو آنهاست، البته ما با آنها توافق متفاوتی داریم. این من نیستم که تشخیص می‌دهم و مشخص می‌کنم با کدام کشورها شدیدتر برخورد شود و با برخی دیگر نباید برخوردی صورت بگیرد. گروسی بیان کرد: از نظر من همه کشورها در جهان باید عضو انپیتی شوند.
گروسی در پاسخ به پرسشی درباره درز اطلاعات برنامه هسته‌ای ایران در رسانه‌های غربی و اینکه آیا آژانس نمی‌خواهد جلوی این کار را بگیرد نیز بیان کرد: هر وقت خبری درباره درز گزارش‌های محرمانه به گوش من می‌رسد، شخصا عصبانی و ناامید می‌شوم، ولی به من حق بدهید به عنوان مدیرکل نمی‌توانم چک کنم. چون این گزارش‌ها دست همه اعضاست و آنها این کار را انجام می‌دهند. با شما موافقم این موضوع خوشایندی نیست که من از آن رضایت داشته باشم. این مسأله نشان می‌دهد که چقدر ضروری است با یکدیگر گفت‌وگو و دیالوگ مستقیم داشته باشیم و اجازه ندهیم به شایعات و گمانه زنی‌ها دامن زده شود و باید در تماس مستقیم با هم باشیم. مدیرکل آژانس در پاسخ به این سؤال که آیا درباره سه مکان ادعایی قرار است به نتیجه برسیم،گفت: همکاران ما سخت در حال کار کردن هستند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان امیدوار بود که در نشست آتی شورای حکام فشارهای سیاسی علیه ایران پایان یابد، عنوان کرد: سؤال مهمی است و من باید گوی بلورین داشته باشم که در این زمینه پاسخ دهم. طبیعی است کشورهای مختلف با انگیزه‌های مختلف سعی می‌کنند از نفوذ خودشان برای تاثیرگذاری استفاده کنند. گروسی بیان کرد: این نشان می‌دهد چقدر ضروری است ایران و آژانس با هم ارتباط نزدیک‌تری داشته باشند و هر چقدر این همکاری با آژانس بیشتر شود آن‌وقت کشورهای دیگر نمی‌توانند تاثیرگذاری داشته و فشار وارد کنند. این نشان می‌دهد که چقدر کار مشترک مهم است، در چارچوب توافق جامع پادمان‌ها که بین ما وجود دارد.
مهم است که با هم تحت پادمان‌ها کار کنیم
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چه تضمینی می‌دهید از آژانس به عنوان ابزار سیاسی استفاده نشود، گفت: من این اطمینان را می‌دهم که هیچ وقت از آژانس به عنوان ابزار سیاسی استفاده نمی‌شود و نخواهد شد و قول می‌دهم که تحت دستور‌العمل هیچ کشوری کار نمی‌کنیم. ما شورای حکام داریم و عملکرد ما زیر نظر است. وی افزود: ما از کسی دستور نمی‌گیریم و این گونه صحبت‌ها از نظر من مضحک هستند. برای ما عمل کردن مهم است و زیاد به حرفهای دیگران توجه نمی‌کنیم. همان طور که آقای اسلامی هم گفتند برای ما مهم است که با هم تحت پادمان‌ها کار کنیم.گروسی تاکید کرد: مذاکرات احیای برجام در دستورکار است و ادامه دارد، البته توافقی که قرار است به آن برسیم به احیای برجام کمک می‌کند.
غنی‌سازی بالای ۶۰ درصد نداشتیم
به گزارش جام‌جم در این نشست خبری مشترک محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم گفت: دیدار اخیر آقای گروسی که از جمعه بعدازظهر آغاز شد، پیام‌آور برقراری ارتباطات بر روابط کاری به‌صورت حرفهای با سازمان انرژی اتمی ایران است. وی ادامه داد: موارد در قالب گفت‌وگوهای دوجانبه و مشترک میان ما و همکاران آژانس و همکاران آقای‌گروسی انجام شده و اطمینان دارم به صورت پایدار، تاثیرگذار خواهد شد.
رئیس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: نکته مهم برای ما یعنی بین شخص من و آقای گروسی این است که آنچه را در چارچوب پادمان داریم برای اطمینان بخشی به آژانس انرژی اتمی دقیقا اجرا کنیم که به آن پایبند بوده و خواهیم بود و اجازه نمی‌دهیم عناصر و عواملی یا نوع اقداماتی که این ارتباط و این انطباق با ضوابط را زیر سؤال ببرند به وجود بیاید و به همین دلیل مستمر کار خواهیم کرد و اجازه نمی‌دهیم هیچ‌گونه عدم انطباقی به وجود بیاید که موجب بی‌اعتمادی شود. اسلامی درباره اینکه آیا توافقی درباره مسائل پادمانی و بیانیه مشترک خواهیم داشت، گفت: در گزارش آقای گروسی شناسایی ذره ۸۴ درصد آمده بود، نه غنی‌سازی ۸۴ درصد. در مخازنی که تولید در آن ذخیره می‌شود، غنای بالای ۶۰ درصد وجود نداشت و لذا این ابهام حل و فصل شده است. درباره سه مکان، الگویی را در سفرم به آژانس با گروسی توافق کرده بودیم همان را دنبال میکنیم. اینها ادامه دارد و در قالب یک الگوی تعاملی آن را به سمت حل‌وفصل می‌بریم و الان همکاران در حال گفت‌وگو هستند. وی در پاسخ به سوالی در مورد اینکه فشارهایی از سوی اسرائیل و برخی دیگر از کشورها که همواره پرونده هسته‌ای ایران را از مسیر درست و حرفهای و حقوقی دور کرده و با توجه به توضیحات ایران درباره بندهای مورد اختلاف، آیا می‌توان امیدوار بود این فشارهای سیاسی بر نشست آتی شورای حکام تاثیر نگذارد، گفت: سه کشور اروپایی به‌صورت ویژه و کسانی که با آنها همکاری می‌کنند روی تعهدات برجامی تمرکز دارند. تعهدات برجامی به‌طور مشخص صفحه مقابل دارد که تعهدات طرف مقابل است. آنها نمی‌توانند وقتی به تعهدات‌شان عمل نمی‌کنند به ما و آژانس فشار بیاورند که ما به تعهدات‌مان عمل کنیم. به همین دلیل برای گام‌های اطمینان‌بخش با آقای گروسی تفاهم کردیم که ما در چارچوب پادمان روابط‌مان را تنظیم میکنیم. رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: این موجب می‌شود مادامی که آنها به تعهدات‌شان برنگشتند، آژانس از عملکرد ما اطمینان خاطر داشته باشد و موجب بیان مغایرت یا عدم انطباق نشود و این نکته حائز اهمیتی است که مورد توافق ما قرار گرفت.
توصیه رئیس‌جمهور به گروسی چه بود؟
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه سفر خود به تهران بعد از دیدار با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان با رئیس‌جمهور هم دیدار و گفت‌وگو کرد. رئیسی در این ملاقات بر لزوم حفظ استقلال آژانس و رعایت حقوق ملت ایران برای همکاری‌های دوطرفه تأکید کرد. محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور اعلام کرد: رافائل گروسی در دیدار با سید‌ابراهیم رئیسی از حصول دستورکاری مشترک با سازمان انرژی اتمی بر سر اقداماتی برای هموارتر کردن مسیر همکاری‌ها ابراز خرسندی کرد. جمشیدی افزود: آقای رئیسی هم همکاری‌ها را امری دوطرفه برشمرد که براساس حفظ استقلال آژانس و احقاق حقوق ملت ایران می‌تواند ادامه یابد.
روزنامه جام جم
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: آژانس ایران گروسی رئیس سازمان انرژی اتمی نیروگاه های اتمی انرژی اتمی هسته ای ایران رافائل گروسی مدیرکل آژانس آقای گروسی رئیس جمهور شورای حکام بازرسی ها ان پی تی گفت وگو
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۵۶۳۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
در سفر رافائل گروسی به تهران موارد اختلافی ایران و آژانس حل خواهد شد؟
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از تسنیم، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اوایل هفته جاری به منظور رایزنی و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران و همچنین شرکت در نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم وفنون هسته‌ای ایران که در شهر اصفهان برگزار می‌شود، به ایران سفر خواهد کرد.
این سفر با توجه به تحولات و شرایط منطقه و همچنین با توجه به روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و موارد ادعایی آژانس علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران دارای اهمیت خاصی است و می‌تواند در صورت رویکرد فنی و عدم توجه به مسائل سیاسی به اصلاح روند غیرسازنده آژانس در برابر ایران منجر شده و همکاری‌های فی‌مابین را افزایش دهد.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در طی سال‌های گذشته بدون توجه به همکاری‌های گسترده ایران با آژانس و اعطای دسترسی به این نهاد برای بازرسی، ادعاهای سیاسی خود علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران را در گزارش‌های فصلی به شورای حکام و همچنین در مصاحبه‌های صورت گرفته با رسانه‌ها مطرح کرده است.
در آخرین گزارش فصلی گروسی به شورای حکام در اسفند ماه سال گذشته نیز رویکرد سیاسی مدیرکل مشهود است که از رویکرد ایران در کاهش همکاری با این آژانس انتقاد کرده و در خصوص مسائلی از جمله پادمان و اصطلاح دو مکان باقی مانده، توقف اجرای کد اصلاحی ۳.۱ و همچنین بازرسی‌ها ادعاهای قبلی را تکرار کرده است.
موضوع مربوط به اصطلاح «دو مکان» و اسناد غیرمعتبرسال ۱۳۹۸ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر اساس یک سری اسناد مجهول الهویه و غیر معتبر که توسط رژیم صهیونیستی منتشر شده بود، ادعایی را علیه ۴ مکان مطرح کرد و ادعا کرد ایران در ۴ منطقه ورامین، تورقوزآباد، آباده (مریوان) و آزمایشگاه جابر بن حیان غنی سازی یا اعمال خارج از پادمان انجام شده است.
طی مذاکرات و رایزنی‌ها موضوع آزمایشگاه جابر بن حیان در نتیجه همکاری ایران مطابق با بند ۷.۶ گزارش آژانس بسته شده است و همچنین پس از سفر گروسی در اسفند ماه ۱۴۰۱ به تهران و مذاکرات انجام شده پرونده مربوط به آباده نیز بسته شد. در گزارش مدیرکل به شورای حکام در خرداد سال ۱۴۰۲ آمده است که بازرسان تحقیقات خود را در مورد آثار اورانیوم در مریوان، در نزدیکی شهر آباده، در حدود ۵۲۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران بسته‌اند.
در آخرین گزارش آژانس به شورای حکام در اسفندماه ۱۴۰۲ دو مکان ادعایی باقیمانده آژانس همچنان وجود دارد و گروسی در این گزارش مدعی شد که «ایران توضیحات فنی معتبری برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه نکرده و آژانس را از مکان یا مکان‌های فعلی مواد هسته‌ای یا تجهیزات آلوده مطلع نکرده است».
آژانس تاکنون اسناد معتبری در این خصوص ارائه نکرده و صرفا بر اساس اطلاعات ادعایی و مجهول‌الهویه رژیم صهیونیستی در این خصوص، ازریابی‌های خود را انجام داده است. ایران نیز در پاسخ به این ادعا به صراحت بیان کرده که هیچ مکانی که باید تحت موافقتنامه پادمان جامع (CSA) اعلام شود، وجود ندارد؛ از جمله از طریق یادداشت‌های توضیحی INFCIRC/۱۱۵۹ مورخ ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳، INFCIRC/۱۱۳۱ مورخ ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳، INFCIRC/۹۹۶ مورخ ۷ ژوئن ۲۰۲۲ و INFCIRC/۹۶۷ مورخ ۳ دسامبر ۲۰۲۱ که توسط ایران ارسال شده است.
در یادداشت توضیحی ایران در اسفند ماه سال گذشته نیز تاکید شده که در خصوص "ورامین"، هیچ مکان اعلام نشده‌ای (که اعلام آن) طبق موافقتنامه پادمان جامع (CSA) الزامی باشد، وجود نداشته است.
ایران در این یادداشت نوشت: «ادعای وجود "کارخانه در مقیاس آزمایشی اعلام نشده که بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ مورد استفاده قرار می‌گرفته است" فاقد اطلاعات موثق و اسناد معتبر تأیید شده، بلکه مبتنی بر اسناد جعلی و غلط ارائه شده توسط یک نهاد معلوم‌الحال است. ارجاع آژانس صرفاً به تصاویر ماهواره‌ای بی‌کیفیت برای ارزیابی اینکه «... کانتینرهای خارج شده از ورامین در نهایت به تورقوزآباد منتقل شدند...» کافی و صحیح نیست، زیرا هزاران کانتینر مشابه در سراسر کشور در حال حرکت هستند. ادعای جابجایی یک کانتینر از مکانی به مکان دیگر، نمی‌تواند تنها با تصاویر ماهواره‌ای کم کیفیت طرح و پیگیری شود.»
ایران همچنین در خصوص تورقوزآباد نیز با بیان اینکه هیچ سند معتبری تاکنون ارائه نشده است، در یادداشت توضیحی خود تصریح کرد: «ارزیابی آژانس براساس اطلاعات و شواهد معتبر نیست. تورقوز آباد در واقع یک مکان صنعتی است که شامل انواع انبارها و اماکن نگهداری مواد شوینده، مواد شیمیایی، مواد غذایی، پارچه و منسوجات، لاستیک و قطعات خودرو، لوله و اتصالات و برخی ضایعات صنعتی است. این مکان در چنین منطقه‌ای مناسب برای انبار مواد هسته‌ای نیست. در مورد فرض نادرست آژانس مبنی بر بیرون بردن کانتینرها به شکل دست نخورده از این مکان نیز اطلاعاتی که اثبات می‌کند فرض آژانس صحیح نیست قبلاً به آژانس ارائه شده است.»
ایران توضیحات فنی خود در خصوص این ادعاها را در گزارشاتی مختلف به آژانس ارائه کرده اما رویه سیاسی در این نهاد بین‌المللی و تحت تاثیر قرار گرفتن توسط رژیم صهیونیستی تاکنون باعث شده که با وجود اینکه هیچ سند معتبر مبنی بر تخلف ایران در طی این سال‌ها وجود ندارد، این موارد ادعایی توسط آژانس بسته نشود.
ایران به طور داوطلبانه به آژانس اجازه دسترسی اعطا کرده و اطلاعات و توضیحاتی در مورد این مکان‌ها به آژانس ارائه کرد. این در حالی بود که آژانس اسناد معتبری را در رابطه با ادعای خود درباره «مواد هسته‌ای اعلام‌نشده و فعالیت‌های مرتبط هسته‌ای» به ایران ارائه نکرد و ایران هرگز موظف نبوده است که اسناد غیرمعتبر و ساختگی را به‌عنوان اطلاعات مرتبط با پادمان در نظر بگیرد و به درخواست‌های آژانس پاسخ دهد. با این حال، متأسفانه آژانس تمامی اسناد ساختگی و اطلاعات جعلی ارائه شده توسط رژیم اسرائیل را معتبر می‌داند. این امر باعث شده است که آژانس بر این اساس ارزیابی اشتباه و نتیجه‌گیری غیرقابل اعتمادی داشته باشند.
کد اصلاحی ۳.۱ و توقف اجرای آن توسط ایرانبه دنبال خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و ناتوانی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی آلمان و فرانسه و انگلستان در اجرای تعهدات خود، ایران بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، تمام اقدامات شفاف‌ساز داوطلبانه فراتر از موافقتنامه پادمان جامع خود از جمله اجرای کد اصلاحی ۳.۱ (همان‌طوری که در بند ۶۵ پیوست برجام مشخص شده است) را متوقف کرد.
پس از این عمل ایران، آژانس نیز با انتقاد از توقف موقتی اجرای کد ۳.۱ توسط ایران، آن را عدم اجرای موافقتنامه پادمان تلقی کرد. گروسی نیز در گزارشات و مصاحبه‌های خود سعی کرد ایران را ناقض توافقات بداند. وی در در نشست افتتاحیه شورای حکام آژانس در خصوص برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد: «ایران همچنین نیاز به اجرای کد اصلاحی ۳.۱ دارد که یک تعهد قانونی برای ایران است. این مسائل پادمانی باقیمانده ناشی از تعهدات ایران ذیل توافقنامه پادمان جامع است و باید حل و فصل شود تا آژانس در موقعیتی باشد که تضمین دهد برنامه هسته‌ای ایران منحصراً صلح آمیز است.»
مسئله‌ای که آژانس فراموش کرده این است که تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات خود تحت برجام کاملاً مطابق با حقوق ذاتی آن طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و در پاسخ به خروج غیرقانونی آمریکا از برجام بود و این واقعیت آشکار نمی‌تواند مبنایی برای آژانس و دیگر کشورهای غربی برای خواسته‌های فراتر از انپیتی و همچنین خودداری از انجام تعهدات خود باشد.
کد ۳.۱ جزء لاینفک ترتیبات فرعی موافقتنامه‌های پادمان جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با کشورهای غیر هسته‌ای طرف معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است. این آیین نامه از دولت‌ها می‌خواهد که در مورد تاسیسات جدید به طور معمول حداکثر ۱۸۰ روز قبل از بارگذاری مواد هسته‌ای به آژانس گزارشاتی ارائه شود.
مدیرکل آژانس در این خصوص مدعی است که مبنای قانونی پذیرش کد اصلاحی ۳.۱ از سوی ایران، ماده ۳۹ موافقتنامه پادمان است و قانونی بودن یا غیرقانونی بودن تصمیم ایران مبنی بر توقف اجرای این آیین‌نامه باید بر اساس مفاد این ماده ارزیابی شود.
اما ماده ۳۹ در مورد تعلیق اجرای آیین نامه ساکت است و به طور خاص به توقف اجرای قانون اشاره نکرده است. بنابراین، برای ارزیابی اینکه آیا توقف اجرای کد اصلاحی ۳.۱ توسط ایران نقض تعهدات بین‌المللی این کشور است، بررسی اسناد حقوقی مربوط به غیر از موافقتنامه پادمان ضروری است.
نکته مهم دیگر این است که این بند ۶۵ برجام بود که ایران را ملزم به اجرای مجدد کد اصلاحی پس از سال ۲۰۱۵ کرد. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در واقع شرایطی را فراهم می‌کند که تحت آن ایران می‌تواند تعهدات خود از جمله تعهد به اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را به حالت تعلیق درآورد. به طور خاص، بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام شرایطی را که اجازه چنین تعلیقی را می‌دهد، بیان می‌کند. ایران، متعاقب اعمال مجدد تحریم‌ها توسط ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ و عدم پایبندی امضاکنندگان اروپایی به تعهدات خود در برجام، به تدریج تعهدات برجامی خود را کاهش داد و در فوریه ۲۰۲۱، اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را متوقف کرد.
در نتیجه، توقف اجرای کد اصلاحی توسط ایران با تعهدات برجام همسو بوده و نقض آن محسوب نمی‌شود. برجام، به عنوان یک توافق عمومی و جزء لاینفک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد (۲۲۳۱)، بر اساس ماده ۱۰۳ منشور سازمان ملل متحد، بر سایر معاهدات از جمله موافقتنامه‌های پادمان اولویت دارد. همانطور که در بالا ذکر شد، برجام، تحت شرایط خاصی، کاهش و تعلیق تعهدات برجامی ایران از جمله تعهد این کشور به اجرای کد اصلاح شده را مجاز دانسته و مدیرکل آژانس نمی‌تواند در ارزیابی قانونی یا غیرقانونی بودن تعلیق این موضوع را نادیده بگیرد.
این کشور ایران نبود که توقف اجرای این کد را آغاز کرد. در عوض، این اقدامات خصمانه برخی از دولت‌ها بود که ایران را مجبور به توقف اجرای این قانون در سال ۲۰۰۷ و بار دیگر در سال ۲۰۲۱ کرد. تعلیق اجرای کد اصلاحی پیامد مستقیم شکست برخی کشورها در پایبندی به تعهدات خود در برجام است. اگر این کشورها نقض‌های خود را اصلاح کنند و مسئولیت‌های خود را از سر بگیرند، ایران آماده است تا پاسخ متقابل را بدهد.
مسئله بازرسان آژانس۲۵ شهریور ماه ۱۴۰۲ بود که خبری توسط آژانس مبنی بر اینکه برخی از بازرسان این نهاد توسط ایران لغو انتصاب شده‌اند، منتشر شد. ایران ۸ بازرس فرانسوی و آلمانی آژانس را براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس ( INFCIRC ۲۱۴) و در پی سوءاستفاده‌های سیاسی سه کشور اروپایی در جلسه شورای حکام لغو انتصاب کرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه پس از این لغو انتصاب اعلام کرد: متأسفانه سه کشور اروپایی و آمریکا به رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیاده‌خواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کردند. ایران پیشتر نسبت به عواقب این گونه سوءاستفاده‌های سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.
بعد از این عمل متقابل ایران، آژانس واکنش نشان داد و گروسی نیز در گزارشات و مصاحبه‌های خود با انتقاد از این لغو انتصاب مدعی شد که عمل ایران اجرای عادی فعالیت‌های راستی آزمایی آژانس در ایران را متاثر می‌کند. وی در بیانیه ۱۶ سپتامبر خود در این باره نوشت: «تجربه نشان می‌دهد که حذف/ اخراج/طرد بازرسان آژانس بر دستور کار( وظیفه) اساسی آژانس در راستی آزمایی تأثیر می‌گذارد و روشی برای کار همکارانه نیست.»
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی , سازمان انرژی اتمی ایران , برجام , مذاکرات هسته ای , محمد اسلامی , مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ,
در بحث لغو انتصاب بازرسان آژانس گروسی باید به جای فرافکنی به اصل موضوع بپردازد. وی مدعی است که ایران بر اساس ملیت بازرسان آنان را اخراج کرده و نباید انتصاب آنان را لغو می‌کرد. این در حالی است که طبق قانون ایران حق دارد نه تنها قبل از انتصاب بازرسان بلکه حتی بعد از آن نیز انتصاب آنان را لغو نماید.
براساس توافق نامه جامع پادمانی کشورهای عضو حق دارند از پذیرش یک یا گروهی از بازرس‌ها که آنها را فاقد صلاحیت تشخیص دادند، اجتناب کنند یا ماموریت شان را کان لم یکن فرض و یا نیمه تمام بگذارند و اعمال این حق هیچ نیازی به حصول یا وجود شرایط خاصی ندارد و کشور کاملا مختار است.
براساس بند یک ماده ۹ توافقنامه جامع پادمانی، آژانس باید رضایت ایران را برای بازرسان پیشنهادی خود دریافت نماید. همچنین براساس بند دو همان ماده چنانچه ایران چه در زمان پیشنهاد بازرس یا هر زمان دیگری پس از انتخاب یک بازرس با آن مخالف باشد، آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را به دولت ایران پیشنهاد نماید. براساس بند سه ماده مزبور چنانچه در اثر خودداری مکرر دولت ایران از قبول بازرسین پیشنهادی آژانس، اجرای بازرسی بر طبق موافقتنامه دچار وقفه گردد، این مخالفت باید از طرف مدیرکل آژانس به شورای حکام ارجاع داده شود. با توجه به متن صریح موافقتنامه جامع پادمانی ایران می‌تواند بدون هرگونه توضیحی و در هر زمانی که بازرس یا بازرسینی را فاقد صلاحیت تشخیص داد از پذیرش آنها اجتناب کند و آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را جایگزین نماید.
براساس گزارش‌های منتشر شده بخش پادمان، آژانس برای انجام وظائف پادمانی در چارچوب‌های مختلف پادمانی از خدمات حدود ۴۰۰ بازرس از ۸۰ ملیت مختلف از کشورهای عضو بهره می‌برد. از این تعداد حدود ۱۲۰ بازرس برای انجام بازرسی و راستی آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای درچارچوب تعهدات پادمانی ذیل توافقنامه جامع پادمانی کشور جمهوری اسلامی ایران منصوب شده‌اند. یعنی چیزی حدود یک سوم کل تعداد بازرس‌های آژانس. پس از لغو انتصاب ۸ بازرس نیز ایران ۱۴ بازرس جدید آژانس را پذیرفت و آژانس هیچ اشاره‌ای به این انتصاب‌های جدید نکرد و این رویکرد آژانس حرفهای نیست!
در بیانیه گروسی در این خصوص همچنین لغو انتصاب بازرسان را مسبوق به سابقه دانسته اما اگر موضوع مسبوق به سابقه است و قبلا نیز چنین شرایطی رخ داده بود چرا آژانس با توجه به سوابق قبلی پیش بینی لازم را برای جلوگیری از وقوع مجدد چنین رویدادی در پیش نگرفته بود؟ با توجه به گزارش‌های موجود در سال ۲۰۰۷ نیز ایران از پذیرش ۳۸ بازرس احتراز کرد ولی دو طرف در ادامه به توافق رسیدند و آژانس نیز در انجام وظایف‌اش با مشکلی مواجه نشد. بنابراین رویکرد و وقایع اخیر را می‌توان ناشی از ناتوانی فنی آژانس ( در تامین نیروی انسانی متبحر کافی) و هم ناشی از ضعف در انجام مذاکرات و تعامل با کشور عضو دانست.
مدیرکل بدون توجه به حقوق ذاتی کشور عضو و طی سال‌ها بی‌توجهی به وظایفی که بر عهده آژانس برای انجام موثر اقدامات پادمانی و بهره گیری از تجربیات قبلی در تعاملات با کشور و نیز استفاده موثر از کلیه منابع از جمله نیروی انسانی متخصص آن شده است، موضوعی را که جزء حقوق کشور عضو است را مبنایی برای فرار از پاسخگویی مناسب به اعضا قرار داد.
آژانس به جای مذاکره با کشور عضو و معرفی بازرس‌های جدید مکررا از ایران -برخلاف مفاد ماده ۹ -درخواست می‌کند که در تصمیم‌اش تجدیدنظر کند و با طرح موضوع در مجامع مختلف در صدد استفاده از موضوع به عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی بر کشور است.
در واقع آژانس به جای حل فنی موضوع به دنبال بهره گیری از شرایط سیاسی دنیا و حل آن از طریق سیاسی است که خارج از صلاحیت فنی آن است. این نحوه عملکرد آژانس که برخلاف متن توافقنامه جامع و سازوکارهای به رسمیت شناخته شده در آن است.
فرجام سخناکنون با سفر گروسی به ایران و رایزنی با مقامات جمهوری اسلامی این فرصت فراهم است که همکاری‌های ایران و آژانس افزایش یابد. این رویکرد آژانس که خواسته یا ناخواسته در سمت و سوی منافع مقطعی گروهی از کشورهای غربی است می‌تواند منجر به کاهش اعتبار فنی آژانس شود. سفر پیش رو بستر مناسبی برای گسترش تعاملات ایران و آژانس است و این اتفاق جز با مذاکرات فنی و همچنین عدم سیاسی کاری محقق خواهد شد.
اکنون امیدواری برای همکاری‌های بیشتر ایران و آژانس و حل و فصل ابهامات وجود دارد. دولت جمهوری اسلامی ایران بارها حسن نیت خود را نشان داده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید در مقابل همکاری‌های ایران، رویکرد متقابل و سازنده داشته باشد.
نکته قبل توجه این است که باید راز موفقیت ایران را در پیگیری همزمان افزایش قدرت هسته‌ای کشورمان در کنار توجه به تعاملات و مذاکرات فنی با آژانس دانست. پیشرفت‌های فنّی ایران در حوزه‌های مختلف هسته‌ای به ویژه غنی‌سازی نشان می‌دهد که علیرغم فشارهای مختلف تحریمی و حتی خرابکاری، این حرکت پرشتاب متوقف یا کند نشده است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی , سازمان انرژی اتمی ایران , برجام , مذاکرات هسته ای , محمد اسلامی , مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ,
یکی از فرصت‌های مناسب در این سفر شرکت گروسی در اجلاس کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران است. کنفرانسی که کاملا جنبه علمی و تحقیقاتی دارد و می‌تواند تصویر مناسبی از علم هسته‌ای و همچنین فعالیت صلح آمیز ایران به جهان مخابره کند.
طبق گفته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی حدود ۴۷۷ مقاله تاکنون برای این کنفرانس ارائه شده است.
نخستین کنفرانس بین‌المللی علوم و فنون هسته‌ای ایران روز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت آغاز می‌شود و قرار است در افتتاحیه آن محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی سخنرانی کند.
کد خبر 849042 برچسب‌ها رافائل گروسی هسته‌ای - آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر ویژه
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان